Καλωσορίζουμε και εμείς τον Διοικητή της Νέας Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας. Πραγματικά, είναι πολύ νευραλγικό το πόστο σας για την πορεία της εργασίας στην Ελλάδα, αλλά και της οικονομίας γιατί πραγματικά η σπονδυλική στήλη της οικονομίας είναι ο εργαζόμενος. Νομίζω ότι το κεντρικό πρόβλημα είναι ότι έχει έχουν δημιουργηθεί εις βάρος της πλήρους και σταθερής απασχόλησης, αυτές οι πονηρές που κατά καιρούς ψηφίζονται ευέλικτες μορφές εργασίας, του φαινομένου της αδήλωτης ή υπό δηλωμένης εργασίας ή δηλώνουμε κάτι άλλο και προσφέρουμε κάτι άλλο. Και βέβαια, μίλησαν για τους επαγγελματικούς κινδύνους και τα ατυχήματα που θα πω και εγώ πέντε κουβέντες.
Η αδήλωτη εργασία, είναι ο μοχλός της παραοικονομίας η οποία αποτελεί σκόπελο στην προοπτική ανάπτυξης της κάθε εργασίας. Η χώρα μας, κύριε Διοικητά διαχρονικά παρουσιάζεται μεταξύ των χωρών της Ε.Ε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά αδήλωτης εργασίας στην Ευρώπη. Δυστυχώς, έχουμε και αυτή την πρωτιά. Η έκταση του φαινομένου αυτού έχει δυσμενείς και πολυεπίπεδες επιπτώσεις, καθώς υποβαθμίζει πρώτα και κύρια τα δικαιώματα και την προστασία των ίδιων των εργαζομένων των Ελλήνων πολιτών της ελληνικής κοινωνίας δηλαδή.
Δεύτερον, αποδυναμώνει τα δημόσια έσοδα, με αποτέλεσμα, τι θα γίνει με τις συντάξεις και με την ασφάλεια. Το φαινόμενο δηλαδή, της άκρατης εισφοροδιαφυγής που έχουμε στον τόπο μας.
Τρίτον, νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Είναι δηλαδή, πολύ σοβαρά τα πράγματα μια τέτοια Ανεξάρτητη Αρχή.
Τέταρτον, υπονομεύει κύρια την αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής οικονομίας στο ευρωπαϊκό και στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Οπότε, ο ρόλος σας είναι πολύ σημαντικός και πρέπει να το λάβετε σαν προσωπική πρόκληση. Το πραγματικό ποσοστό της αδήλωτης εργασίας, είναι αδιευκρίνιστο. Τα στοιχεία που δημοσιεύουν οι Αρχές, αφορούν μόνο αυτούς που πιάνονται με την γίδα στην πλάτη να παρανομούν, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό δεν εντοπίζεται ποτέ.
Σε ό,γτι αφορά τους μηχανισμούς αντιμετώπισης παραβατικότητας εργασίας στη χώρα μας, μπορεί να ειπωθεί ότι διέπεται από έλλειψη προσωπικού και έλλειψη άρτια εκπαιδευμένου προσωπικού αλλά και κατάλληλης υλικοτεχνικής υποδομής. Εύχομαι αυτά να μπορέσετε να τα αντιμετωπίσετε. Η ελεγκτική ικανότητα του κράτους, να διαπιστώνει τις παραβάσεις και να επιβάλει τη συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της παραβατικότητας στην αγορά εργασίας και την κοινωνική ασφάλιση. Ωστόσο, στην περίπτωση της Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας η ελεγκτική ικανότητα δυστυχώς κρίνεται ανεπαρκής γιατί από τις απαντήσεις σε έρευνα προκύπτει ότι το 75% των εργαζομένων θεωρούν ότι το φαινόμενο της αδήλωτης ή ανασφάλιστης εργασίας οφείλεται στην έλλειψη και στην ανεπάρκεια των ελέγχων. Η υπο στελέχωση λοιπόν ήδη έχει αναφερθεί.
Τώρα, τα κατά τόπους τμήματα λειτουργούν υποτυπωδώς με αποτέλεσμα η εργοδοτική αυθαιρεσία, ολοένα να διογκώνεται και σας είπα τις τέσσερις αυτές φοβερές επιπτώσεις για τη χώρα μας.
Για αυτό ικανά στελέχη ή στελέχη που να αγαπούν τον τόπο και κυρίως αυτό μεταφράζεται σε πολλούς επιτόπιους ελέγχους. Μόνο αυτοί νομίζω ότι θα αποδώσουν. Δύο παραδείγματα για τον επισιτισμό και τον τουρισμό θα σας πω. Στον επισιτισμό η κατάσταση είναι εξαιρετικά ζοφερή. Πρώτον, το ποσοστό πλήρους αδήλωτης εργασίας ξεπερνάει το 14%.
Δεύτερον, η υποδηλωμένη εργασία αποτελεί τον κανόνα εφόσον επτά στους δέκα εργαζόμενους εργάζονται συστηματικά ή συχνά για επιπλέον αδήλωτες ημέρες. Ενώ, οκτώ στους δέκα εργάζονται με πολλές επιπλέον αδήλωτες ώρες. Το 12ωρο, κύριε Διοικητή, στα νησιά ειδικά τώρα με τους ελέγχους, είναι το σίγουρο. Μιλάμε για συνθήκες σύγχρονης υποδούλωσης. Τα στοιχεία αυτά είναι του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ που λέει ότι το 50% των εργαζομένων στον επισιτισμό προσλαμβάνονται με σκοπό την πλήρη απασχόληση. Αλλά, η εργασιακή σχέση δηλώνεται εικονικά ως μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ. Είναι από τις πονηριές που έγιναν με τα προηγούμενα νομοθετήματα των Υπουργών Εργασίας.
Τρίτον, αναφορικά με την πλημμελώς δηλωμένη εργασία, περισσότεροι από τους μισούς εργαζόμενους στον επισιτισμό, ασκούν καθήκοντα ή ειδικότητα διαφορετικά από τα δηλωθέντα. Στον τουρισμό είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα. Το ποσοστό πλήρους αδήλωτης εργασίας είναι 10% και κρίνεται από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Επίσης, 4 στους 10 εργαζόμενους στον τουρισμό αναλαμβάνουν καθήκοντα διαφορετικά από την ειδικότητα την οποία έχει συμφωνηθεί και δηλωθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας.
Κατά την τρέχουσα χρονιά μόνο στις Κυκλάδες, για παράδειγμα, αναφέρθηκαν διαμαρτυρίες ότι υπήρχε ένα μόνο κλιμάκιο. Πού να πρωτοπάει; Οι Κυκλάδες έχουν 24 νησιά και η πλειοψηφία των επιχειρήσεων στον τουρισμό είναι γνωστό ότι παρουσιάζει παραβατικότητα. Όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι πώς θα προστατευτούν; Καταλαβαίνετε το σοβαρό πόστο που έχετε αναλάβει.
Ας αξιολογήσουμε όμως τα στοιχεία που δημοσιεύσατε εσείς. Με βάση, λοιπόν, την Έκθεση των πεπραγμένων που δημοσιεύθηκε για το 2023, από την ελεγκτική δράση της Αρχής επιβλήθηκαν τα εξής πρόστιμα. Μη καταβολή δεδουλευμένων, μόνο 669 πρόστιμα. Μη τήρηση χρονικών ορίων, 650. Δηλαδή, όλες οι αδήλωτες υπερωρίες, αδήλωτο ωράριο σε ολόκληρο το έτος είναι 650 παραβιάσεις για την τήρηση των χρονικών ορίων. Εδώ γελάμε με αυτό που θα ακούσετε. Παράνομη απασχόληση αλλοδαπών, 120 πρόστιμα. Στο χωριό που παραθερίζαμε, στην Χαλκιδική, μόνο στον ένα μαχαλά είχε 120 παράνομους.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ (Διοικητής Επιθεώρησης Εργασίας): Ένα από αυτά ήταν 450.000.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Συγχαρητήρια γι’ αυτό. Μακάρι να τα πατάξετε. Θα είμαστε αρωγοί και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να γίνουμε επιτέλους ένα ευρωπαϊκό κράτος. Στις κατασκευές κτιρίων εντοπίστηκαν μόνο δύο παραβιάσεις ολόκληρο το έτος. Στην εστίαση 369 αδήλωτους εργαζόμενους. Δηλαδή, να γελάς και να κλαις. Έτσι όπως τα παρουσιάσαμε είναι αποτελεσματικός ο ελεγκτικός μηχανισμός για την διογκούμενη αντιμετώπιση της παραβατικότητας στη χώρα μας;
Εγείρονται κι άλλα ερωτήματα, κύριε Διοικητά, σχετικά με το πόσοι είναι οι επιτόπιοι έλεγχοι, πόσοι πραγματοποιούνται, πώς κατανέμονται γεωγραφικά. Είπαμε για τις ιδιαιτερότητες της πατρίδας μας νησιά κ.λπ.. Είπαν οι παλιοί συνάδελφοι μικρές κοινωνίες που γνωρίζονται μεταξύ τους. Είναι πολυσύνθετο το πρόβλημα. Πόσοι, όμως, είναι οι αντικειμενικοί έλεγχοι, δεδομένου ότι η αδήλωτη εργασία αποτελεί ακραία εκδήλωση εισφοροδιαφυγής. Πόσα έσοδα στερείται ο ΕΦΚΑ από την εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή των επιχειρήσεων στη χώρα μας και σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιθεώρησης Εργασίας το μέγεθος της αδήλωτης οικονομίας είναι το 25% του ΑΕΠ. Πραγματική πληγή της οικονομίας μας.
Έτσι οι δείκτες της μαύρης εργασίας και της παραοικονομίας, της παράνομης απασχόλησης βαίνουν συνεχώς αυξανόμενοι από την ανεπάρκεια των ελέγχων της Αρχής. Πρέπει αυτό να το αντιμετωπίσουμε, να το αντιμετωπίσετε. Εμείς θα είμαστε αρωγοί. Δεν τηρούνται οι διατάξεις της ασφαλιστικής νομοθεσίας, της σχετικής με την ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων. Τα εργατικά ατυχήματα, όπως πολλοί συνάδελφοι το σημείωσαν αυξάνουν. Γιατί αυξάνουν; Ποιος ελέγχει τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων σήμερα; Το έτος 2023, 4920 εργατικά ατυχήματα, 108 θάνατοι. Δεν λέμε τίποτα άλλο πάνω σε αυτό, ο νοών νοείτω.
Με έναν τόσο αναποτελεσματικό ελεγκτικό μηχανισμό, σε συνδυασμό με την ευελιξία των εργασιακών σχέσεων -όπως είπαμε πονηρά γίνεται όλα αυτά τα χρόνια- διαγράφεται ένα ζοφερό μέλλον, δυστυχώς κατά τη γνώμη μας, το οποίο εύχομαι να το ανατρέψετε για τους εργαζομένους στη χώρα μας. Οι περισσότερες επιχειρήσεις γνωρίζουν καλά ότι οι εποπτικές αρχές που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στην εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας και των προβλεπόμενων μέτρων προστασίας της υγείας των εργαζομένων είναι αριθμητικά, αλλά και ποιοτικά ανεπαρκείς και ότι είναι απίθανο να δεχτούν την επίσκεψη ελεγκτικών μηχανισμών για πολλά χρόνια. Εύχομαι να τους διαψεύσετε.
Και τελειώνω, κύριε Διοικητά. Είναι γενικώς κοινή η άποψη ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης της κοινωνίας στο έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και στην ικανότητά τους να δράσουν κατασταλτικά, προληπτικά και αποτρεπτικά, είναι, όπως είπαμε, κοινή αίσθηση. Το μέλλον της εργασίας της χώρας μας, φοβάμαι πως είναι αβέβαιο σε αυτό το περιβάλλον. Έτσι, μέχρι σήμερα η Αρχή δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της παραβατικότητας της εργασίας στη ρίζα του. Σας εύχομαι ολόψυχα, κύριε Διοικητά, εσείς να τα καταφέρετε εις πείσμα όλων. Ευχαριστώ πολύ.